Emerytura lub inne świadczenia po śmierci bliskiej osoby w Niemczech

Ustawowa emerytura i śmierć świadczeniobiorcy w Niemczech  

Świadczenia w Niemczech, przyznawane na podstawie ustawowego ubezpieczenia emerytalnego i są wypłacane do końca miesiąca, w którym nastąpił zgon osoby uprawnionej. Zasada ta wynika z przepisów § 102 ust. 5 SGB VI, który jednoznacznie określa, że emerytury są wypłacane do końca miesiąca kalendarzowego, w którym zmarła osoba uprawniona. Regulacja dotyczy wszystkich świadczeń, takich jak emerytury, renty rodzinne, renty inwalidzkie czy renty opiekuńcze.

W praktyce, w przypadku zgonów, które nastąpiły pod koniec miesiąca, może dojść do przekazania świadczenia również w kolejnym miesiącu. Takie nadpłaty są jednak zwykle korygowane automatycznie przez instytucje odpowiedzialne za wypłatę. Z tego powodu eksperci z Niemieckiego Towarzystwa Ubezpieczeń Emerytalnych, zalecają, aby konto zmarłej osoby pozostało otwarte przez pewien czas po jej śmierci, co ułatwia proces rozliczeń i zwrotu ewentualnych nadpłat.

Emerytura czasowa i świadczenie emerytalne wypłacane spadkobiercom w Niemczech 

Zeitrente, czyli emerytura czasowa w Niemczech, to specyficzna forma świadczenia emerytalnego o charakterze terminowym, która wyróżnia się na tle innych rodzajów emerytur. Świadczenie to jest szczególnie popularne wśród właścicieli nieruchomości, którzy decydują się na sprzedaż swojego majątku. Zamiast otrzymać jednorazową zapłatę, mogą skorzystać z opcji comiesięcznych wypłat. Cechą charakterystyczną tej formy emerytury jest możliwość dalszego zamieszkiwania w sprzedanej nieruchomości przez dotychczasowego właściciela oraz środki otrzymywane z Zeitrente są wypłacane zgodnie z ustalonym harmonogramem nawet w przypadku wcześniejszej śmierci beneficjenta, co oznacza, że pozostałe pieniądze przechodzą na spadkobierców. Z kolei w przypadku standardowej emerytury, wypłaty ustają w chwili zgonu osoby do niej uprawnionej. 

Renta wdowia i pieniądze po zmarłej osobie w Niemczech 

W Niemczech renta wdowia przysługuje osobom, które po śmierci współmałżonka lub zarejestrowanego partnera spełniają warunki określone przez system ustawowego ubezpieczenia emerytalnego. Aby uzyskać to świadczenie, wymagane jest, by zmarły opłacał składki na ubezpieczenie emerytalne przez minimum pięć lat, a małżeństwo lub zarejestrowany związek partnerski trwał co najmniej rok. Wypłacana kwota stanowi część emerytury zmarłego i zależy od indywidualnych okoliczności oraz dochodów osoby uprawnionej.

Wysokość renty wdowiej jest ustalana na podstawie łącznych dochodów beneficjenta. Osoby będące już na emeryturze mogą otrzymać świadczenie w pełnej wysokości, chyba że ich dodatkowe dochody przekraczają określony próg. Dla emerytur przyznanych po 2011 roku od wartości brutto odejmuje się 14%, co pozwala obliczyć wysokość netto świadczenia. Jeśli uzyskana kwota netto nie przewyższa progu zwolnienia (obecnie wynoszącego 1038,05 euro), renta wdowia zostaje wypłacona w całości. W przypadku przekroczenia tego limitu stosuje się mechanizm redukcji.

Przykład ilustruje sytuację wdowy z Monachium, która od lipca 2024 r. może otrzymać 800 euro brutto z tytułu renty wdowiej oraz 1600 euro brutto własnej emerytury. Po odjęciu 14% od emerytury własnej uzyskano kwotę netto 1376 euro, co przekracza próg zwolnienia o 337,95 euro. Od tej nadwyżki odlicza się 40%, czyli 135,18 euro, co zmniejsza wdowią rentę do 665 euro brutto. Od tej sumy potrącane są jeszcze składki na ubezpieczenie zdrowotne i opiekuńcze. W efekcie łączna kwota świadczeń brutto wynosi 2265 euro.

Dla osób aktywnych zawodowo, które nie osiągnęły jeszcze wieku emerytalnego, dochód netto oblicza się na innych zasadach. Od wynagrodzenia brutto podlegającego składkom na ubezpieczenie społeczne odlicza się 40%, co pozwala na ustalenie dochodu netto. Jeśli przekracza on próg zwolnienia, 40% różnicy uwzględnia się przy obniżeniu wysokości renty wdowiej.

Przykład pracującego mężczyzny z dochodem brutto 2000 euro pokazuje, że po odliczeniu 40% uzyskano dochód netto w wysokości 1200 euro. Przekroczenie progu o 161,95 euro skutkuje pomniejszeniem renty wdowiej o 64,78 euro. Taka metoda pozwala na uwzględnienie indywidualnej sytuacji finansowej przy wyliczaniu wysokości świadczenia.

Renta sieroca dla dzieci w Niemczech 

Dzieci, które utraciły jednego lub oboje rodziców w Niemczech, mogą ubiegać się o pełną lub częściową rentę sierocą, będącą częścią świadczeń emerytalnych przysługujących zmarłym rodzicom z tytułu zatrudnienia. Świadczenie to obejmuje zarówno dzieci biologiczne, jak i adoptowane.  

Renta półsieroca, przeznaczona dla dzieci, które straciły jednego z rodziców, wynosi 20% rocznych zarobków osiąganych przez zmarłą osobę. Pełna renta sieroca, przyznawana w przypadku utraty obojga rodziców, stanowi 30% rocznych zarobków. Przykładowo, w sytuacji, gdy osoba zarabiała rocznie 30 000 euro brutto, renta dla każdego dziecka wynosiłaby 20% tej kwoty, czyli 6000 euro rocznie (500 euro miesięcznie). W przypadku pełnej sieroty renta ta wzrasta do 30% zarobków zmarłego. 

Renta sieroca wypłacana jest do momentu ukończenia 18. roku życia, a w niektórych przypadkach wypłaty mogą być realizowane przez dłuższy okres czasu.Gdy dziecko uczy się w szkole, studiuje, odbywa szkolenie zawodowe, uczestniczy w wolontariacie zgodnie z przepisami podatkowymi lub nie jest zdolne do samodzielnego utrzymania się z powodu niepełnosprawności. W takich przypadkach renta może być wypłacana do 27. roku życia. Dodatkowo przewidziano możliwość zachowania uprawnienia do renty w okresach przejściowych, trwających maksymalnie cztery miesiące, na przykład pomiędzy zakończeniem jednej formy edukacji a rozpoczęciem kolejnej.

Renta sieroca podlega jednak ograniczeniom - chodzi tutaj o maksymalną kwotę, która nie może przekroczyć 100% rocznych zarobków zmarłego. Jeżeli suma świadczeń dla wszystkich uprawnionych, w tym renty wdowiej i sierocych, przekracza tę wartość, świadczenia są proporcjonalnie redukowane. Na przykład wdowa może otrzymać rentę wynoszącą 40% rocznych zarobków zmarłego, czyli 12 000 euro rocznie (1000 euro miesięcznie), a każda sierota 20%, czyli 6000 euro rocznie (500 euro miesięcznie). Jeżeli suma tych świadczeń przekracza kwotę maksymalną, są one odpowiednio pomniejszane. Finalnie wdowa otrzyma świadczenie w wysokości 800 euro miesięcznie, a każde dziecko 400 euro miesięcznie. Przy ustalaniu renty wdowiej dodatkowo bierze się pod uwagę dochody wdowy, co może wpływać na ostateczną wysokość świadczenia.

Renta wychowawcza i pieniądze po zmarłej osobie w Niemczech 

Renta wychowawcza w Niemczech ma na celu częściowe zastąpienie alimentów na dziecko, które byłyby świadczone przez zmarłego rodzica. Warunkiem uzyskania renty wychowawczej jest m.in. opłacanie składek na ustawowe ubezpieczenie emerytalne przez co najmniej pięć lat przed śmiercią byłego partnera oraz rozwiązanie małżeństwa po 30 czerwca 1977 roku. Dodatkowo, osoba ubiegająca się o świadczenie musi pozostawać stanu wolnego po rozwodzie. Świadczenie przyznawane jest na okres wychowania dziecka, do momentu osiągnięcia przez nie pełnoletności. 

Wniosek należy złożyć w odpowiedniej instytucji zajmującej się ubezpieczeniami emerytalnymi. Wysokość renty wychowawczej uzależniona jest od dochodów osoby uprawnionej. Kwota renty zmniejsza się w przypadku przekroczenia określonego progu dochodowego, który od 1 lipca wynosi 1038 euro miesięcznie. Na każde dziecko uprawnione do renty sierocej przyznawany jest dodatkowy zasiłek w wysokości około 220 euro. Kwoty przekraczające próg zwolnienia wlicza się do renty wychowawczej w wysokości 40%.

Renta wychowawcza pełni istotną rolę w zabezpieczeniu finansowym opiekunów samotnie wychowujących dzieci po śmierci ich drugiego rodzica. Świadczenie to stanowi wsparcie w trudnych okolicznościach, umożliwiając stabilizację sytuacji materialnej rodziny, mimo zakończenia związku małżeńskiego.

Obserwuj MyPolacy.de na Facebooku, Instagramie, Threads, YouTube i X (dawniej Twitter).

Wróć na stronę główną MyPolacy.de.

Zdjęcie: Depositphotos.com, autor: NewAfrica
Źródło: dguv.de, deutsche-rentenversicherung.de