Prawo w DE: Kiedy może dojść do rozwodu? - ZADAJ PYTANIE ADWOKATOWI
Przesłanki do udzielenia rozwodu muszą być spełnione, inaczej sąd rodzinny oddali wniosek o rozwód. Sytuacja prawna w Niemczech odbiega tutaj znacząco od polskiej.
Niemieckie prawo rodzinne nadal przewiduje, że małżeństwo jest instytucją dożywotnią, a więc może się tylko skończyć przez śmierć jednego z małżonków lub w drodze wyjątku przez rozwód (Ehescheidung) lub unieważnienie małżeństwa (Eheaufhebung), które może orzec tylko właściwy sąd rodzinny.
Do 1976 roku w Niemczech sąd rodzinny mógł udzielić rozwodu tylko, jeżeli jeden z małżonków zawinił rozpadowi małżeństwa i orzekał też o winie, jak nadal jest w Polsce. Od reformy 1976 zasada zawinienia (Schuldprinzip) została zastąpiona zasadą rozpadu małżeństwa (Zerrüttungsprinzip). Zatem też obowiązek płacenia alimentów (Ehegattenunterhalt) nie zależy już od winy małżonków, ale ich dochodu.
Zasada rozpadu małżeństwa
Zasada rozkładu małżeństwa powiada, że małżeństwo może być zakończone rozwodem, jeżeli się nie udało (Scheitern der Ehe). A małżeństwo uchodzi za nieudane, jeżeli wspólnota małżeńska (eheliche Lebensgemeinschaft) przestała istnieć, a więc małżonkowie żyją osobno (getrennt leben), przy czym można też żyć w jednym i tym samym mieszkaniu osobno, jeżeli nie dzieli się „stołu i łóżka” (menso et toro), i nie należy oczekiwać, że małżonkowie się jeszcze pogodzą i ponownie stworzą wspólnotę małżeńską.
Przypuszcza się, że małżeństwo się nie udało, jeżeli okres życia osobnego trwa dłużej niż rok i obydwoje małżonkowie chcą rozwodu, lub, jeżeli okres życia osobnego trwa dłużej niż trzy lata i jeden z małżonków chce rozwodu. Okres rozpoczęcia osobnego życia można udokumentować przykładowo zmieniając klasy podatkowe z III/V lub IV/IV na I/I lub I/II. W ekstremalnych przpadkach sąd rodzinny może udzielić rozwodu też przed upływem roku osobnego życia i wbrew woli drugiego małżonka w sytuacjach, kiedy od wnioskującego o rozwód nie można wymagać odczekania tego czasu. Są to przede wszystkim przypadki przemocy domowej lub zdrady małżeńskiej. Z drugiej strony sąd rodzinny ma możliwość w drodze wyjątku w sytuacji kryzysowej (Härtefall) odmówienia udzielenie rozwodu, mimo że okres życia osobnego jest spełniony, jeżeli w interesie niepełnoletnich dzieci lub małżonka, który sprzeciwia się rozwodowi, jest, aby małżeństwo nadal trwało. Z tej możliwości sądy rodzinne ale w praktyce rzadko korzystają.
Koszty rozwodu
Koszty rozwodu składają się z kosztów sądowych oraz honorarium adwokat(ów). W sprawach rozwodowych istnieje przymus adwokacki (Anwaltszwang). Co najmniej wnioskodawca musi być reprezentowany przez adwokata. Koszty sądowe i ustawowe honorarium adwokata są zależne od wartości przedmiotu sprawy (Verfahrenswert). Wartość przedmiotu sprawy jest obliczana na podstawie dochodu netto obu małżonków w ciągu jednego kwartału, a więc trzech miesięcy. Czasami bierze się też pod uwagę majątek małżonków. Potem według tabeli danych ustaw oblicza się na podstawie wartości przedmiotu sprawy stawki wynagrodzenia dla adwokata oraz koszty sądowe.
Jeżeli przykładowo małżonkowie zarabiają netto po EUR 1.500 miesięcznie, to wartość przedmiotu sprawy wynosi EUR 9.000. Przy wartości przedmiotu sprawy w wysokości EUR 9.000 w roku 2019 koszty sądowe będą wynosić EUR 444 a honorarium netto adwokata EUR 1.287,50 plus 19% VAT. Do honorium należy doliczyć ewentualnie dodatkowe wydatki, przykładowo za dojazd na rozprawę. Nadal jest sporne, czy koszty rozwodu można odliczyć od podatku dochodowego przy składaniu PIT za rok, w którym koszty zostały poniesione, jako wyjątkowe obciążenia (außergewöhnliche Belastung). Wprawdzie trybunał finansowy (Bundesfinanzgerichtshof - BFH) orzekł w 2017 r., że nie są to wyjątkowe obciążenia, ale niektóre urzędy finansowe nadal uwzględniają te koszty. Możliwe jest zatem, że orzecznictwo w tej sprawie w przyszłości jeszcze raz się zmieni.
Jeżeli strona jest w trudnej sytuacji materialnej, to może złożyć do sądu wniosek o zwolnienie z kosztów postępowania (Verfahrenskostenhilfe). Jeżeli wniosek zostanie pozytywnie rozpatrzony, to sąd przejmie honorarium adwokata i zwolni stronę od kosztów sądowych. W innym przypadku należy zastanowić się z odpowiednim wyprzedzeniem nad wykupieniem ubezpieczenia ochrony prawnej Familienrechtsschutz, które przejmie koszty postępowania.
W komentarzu pod artykułem możesz zadać pytanie z dziedziny prawa, a ja na nie odpowiem w najbliższej publikacji.
Zdjęcie: pixabay.com, autor: Derks24
To najtańszy sposób na kupno nieruchomości w DE, ale jest ryzyko, że kupisz kota w worku
Rozwód - I co dalej?



