Zeznanie za 2024 rok. Te wydatki można odliczyć od podatku w Niemczech

Kiedy powstaje obowiązek złożenia zeznania podatkowego w Niemczech? 

Złożenie rocznego zeznania podatkowego w Niemczech za rok 2024 staje się obowiązkowe w określonych sytuacjach. Decydujące znaczenie mają m.in. forma zatrudnienia, źródła dochodu, sposób opodatkowania oraz pobierane świadczenia.

Obowiązek rozliczenia powstaje, gdy:

• stosowana jest kombinacja klas podatkowych III/V lub IV z tzw. współczynnikiem przy wspólnym rozliczeniu małżonków lub partnerów,
• dochody uzyskiwane są w ramach klasy podatkowej VI,
• prowadzona jest działalność gospodarcza, wykonywana jest praca na własny rachunek albo działalność niezależna,
• pobierane są świadczenia zastępujące wynagrodzenie, takie jak: zasiłek dla bezrobotnych (ALG I), zasiłek z tytułu skróconego czasu pracy (Kurzarbeitergeld), zasiłek rodzicielski (Elterngeld) czy chorobowy (Krankengeld),
• uzyskiwane są dodatkowe dochody, które podlegają zwolnieniu z podatku lub są objęte ulgami,
• przychody pochodzą z więcej niż jednego źródła zatrudnienia w trakcie tego samego roku podatkowego,
• wypłacono świadczenia o charakterze jednorazowym lub szczególnym, np. odprawy lub premie,
• skorzystano z ulg, które wymagają udokumentowania wydatków – np. związanych z prowadzeniem działalności, kosztów uzyskania przychodu lub wydatków specjalnych.

Dodatkowo obowiązek może wynikać z indywidualnego wezwania przez urząd skarbowy. Wpływ na konieczność złożenia zeznania mogą mieć także zmiany sytuacji osobistej tj. rozwód, zostanie wdową lub wdowcem lub ponowny ślub w tym samym roku podatkowym. 

Kto w Niemczech ma obowiązek złożenia zeznania podatkowego? 

Złożenie zeznania podatkowego w Niemczech za rok 2024 jest wymagane jedynie od wybranych grup podatników. Obowiązek ten nie dotyczy wszystkich, jednak w określonych przypadkach deklarację należy złożyć niezależnie od wysokości dochodów.

Do grona osób zobowiązanych do rozliczenia zalicza się:

• małżonków i partnerów rozliczających się według kombinacji klas podatkowych III/V lub IV z zastosowaniem współczynnika,
• pracowników przypisanych do klasy podatkowej VI,
• osoby prowadzące działalność gospodarczą, wykonujące wolne zawody lub uzyskujące przychody z niezależnych źródeł,
• podatników otrzymujących świadczenia zastępujące wynagrodzenie, takie jak ALG I, Kurzarbeitergeld, Elterngeld czy Krankengeld,
• osoby osiągające dodatkowe, nieopodatkowane dochody, jeśli przekraczają próg 410 euro,
• emerytów, których łączny dochód w 2025 roku przekroczy kwotę wolną od podatku 12 084 euro.

Dobrowolne złożenie zeznania może przynieść korzyści również tym, którzy nie są do tego zobowiązani. Według danych Federalnego Urzędu Statystycznego przeciętny zwrot nadpłaconego podatku wynosi około 1100 euro, co często zachęca do samodzielnego rozliczenia nawet bez formalnego obowiązku.

Kogo obejmuje zwolnienie z obowiązku złożenia zeznania podatkowego w Niemczech? 

Z obowiązku składania zeznania podatkowego w Niemczech zwolnione są osoby, których łączny roczny dochód w 2025 roku nie przekroczy ustawowej kwoty wolnej od podatku wynoszącej 12 084 euro dla osób samotnych oraz 24 168 euro dla par rozliczających się wspólnie. Dotyczy to również emerytów, o ile ich świadczenia nie przekraczają wskazanego limitu.

Kluczowe znaczenie ma łączna wartość uzyskanych dochodów ze wszystkich źródeł. Przekroczenie określonego progu może skutkować obowiązkiem złożenia deklaracji, nawet jeśli wcześniej taka konieczność nie występowała. Niemiecki urząd skarbowy ma prawo wezwać do złożenia zeznania w przypadku podejrzenia, że dochody przewyższyły dopuszczalną granicę.

Jakie koszty w niemieckim zeznaniu podatkowym może uwzględnić pracownik? 

Pracownicy zatrudnieni w Niemczech mają możliwość obniżenia zobowiązania podatkowego, uwzględniając w rocznym zeznaniu szereg kosztów ponoszonych w związku z wykonywaną pracą. W wielu przypadkach rzeczywiste wydatki przewyższają automatycznie naliczany ryczałt, co pozwala uzyskać wyższy zwrot podatku.

1. Koszty dojazdu do pracy

Możliwe jest odliczenie wydatków na dojazdy, niezależnie od środka transportu. Urząd skarbowy przyznaje 30 centów za każdy kilometr między miejscem zamieszkania a pracą, dla trasy do 20 km. Po przekroczeniu tego dystansu stawka rośnie do 38 centów. Dla przykładu, przy 215 dniach roboczych i codziennej trasie 20 km, łączna kwota do odliczenia może przekroczyć 1290 euro, co przewyższa podstawowy ryczałt na koszty uzyskania przychodu (1230 euro).

2. Koszty pracy zdalnej (home office)

Osoby wykonujące obowiązki służbowe z domu mogą rozliczyć specjalny dodatek. Od 2023 roku przysługuje ulga w wysokości 6 euro dziennie, maksymalnie za 210 dni w roku, co daje łącznie do 1260 euro. Dotyczy to również pracowników łączących pracę biurową z pracą zdalną - możliwe jest wtedy równoległe rozliczenie kosztów dojazdu oraz dodatku za home office, jeśli czynności zawodowe wykonywane są w różnych miejscach tego samego dnia.

3. Wydatki na sprzęt i wyposażenie niezbędne do pracy

Odliczeniu podlegają również zakupy narzędzi, sprzętu biurowego, literatury fachowej czy odzieży roboczej. Jeśli wartość przedmiotu nie przekracza 800 euro netto i wykorzystywany jest niemal wyłącznie do celów służbowych, można odliczyć jego koszt w pełnej wysokości. W przypadku droższych zakupów konieczne jest rozłożenie odliczenia na kilka lat, zgodnie z zasadami amortyzacji.

4. Koszty leczenia jako wydatki nadzwyczajne

W określonych przypadkach możliwe jest uwzględnienie w zeznaniu części kosztów leczenia, których nie pokrywa ubezpieczenie zdrowotne. Dotyczy to m.in. zakupu okularów, aparatów słuchowych, rehabilitacji, leków na receptę czy prywatnych wizyt u lekarzy. 

Aby urząd skarbowy uznał takie koszty, muszą one być bezpośrednio związane z leczeniem i zalecone przez lekarza. Odliczenie dotyczy wyłącznie tej części wydatków, która przekracza tzw. rozsądne obciążenie, ustalane indywidualnie na podstawie dochodu i sytuacji osobistej podatnika. 

5. Usługi domowe i opiekuńcze

Zatrudnienie osoby do pomocy w domu np. sprzątaczki, ogrodnika, opiekunki do dziecka lub osoby starszej, uprawnia do skorzystania z ulgi podatkowej. Możliwe jest odliczenie w rocznym zeznaniu w Niemczech do 20% poniesionych kosztów, jednak nie więcej niż 4000 euro rocznie. Kluczowym warunkiem jest dokonanie płatności przelewem i zachowanie dowodu wpłaty. Dokumentacja musi jasno rozdzielać koszty robocizny, transportu i wynajmu sprzętu. 

6. Fachowe usługi remontowe

Zlecenie prac remontowych, naprawczych lub modernizacyjnych w miejscu zamieszkania również daje prawo do uwzględnienia kosztów w niemieckim zeznaniu podatkowym. Fiskus pozwala odliczyć 20% wartości wykonanych usług, do rocznego limitu 1200 euro. Zakres prac może obejmować np. wymianę instalacji, montaż mebli na wymiar, układanie podłóg czy modernizację ogrodu. Odliczeniu podlegają wyłącznie koszty robocizny, dojazdu oraz użytkowania maszyn. Materiały budowlane są wyłączone z tego przywileju. Rachunki za zlecone usługi muszą być opłacone bezgotówkowo.

7. Wydatki na opiekę nad dzieckiem

Rodzice mogą odliczyć od podatku do dwóch trzecich kosztów opieki nad dzieckiem, maksymalnie do 6000 euro rocznie na jedno dziecko, co daje realną ulgę do 4000 euro. Uwzględniane są m.in. wydatki na przedszkole, żłobek, opiekę dzienną czy usługi niani. Konieczne jest udokumentowanie kosztów oraz dokonanie płatności przelewem. Wydatki na wyżywienie, zajęcia dodatkowe lub edukacyjne nie są objęte ulgą.

8. Składki na ubezpieczenia społeczne i prywatne

Pełne składki na obowiązkowe ubezpieczenie emerytalne, fundusze emerytalne oraz prywatne produkty zabezpieczenia emerytalnego mogą zostać uwzględnione w rozliczeniu za 2024 rok. Limit odliczenia wynosi 26 528 euro dla osób rozliczających się indywidualnie oraz 53 056 euro dla małżeństw. Pod uwagę brane są także składki opłacane przez pracodawcę.

Dodatkowo istnieje możliwość odliczenia innych składek, takich jak ubezpieczenie zdrowotne, pielęgnacyjne, od bezrobocia, OC, na życie czy od niezdolności do pracy. Dla osób korzystających z dopłat do ubezpieczenia zdrowotnego górny limit odliczeń wynosi 1900 euro rocznie. Dla tych, którzy opłacają składki w pełni samodzielnie 2800 euro.

W przypadku ubezpieczeń, takich jak OC dla wykonywanego zawodu czy ubezpieczenie prawne związane z pracą, nie obowiązują limity - wydatki te można rozliczyć jako koszty związane z wykonywaniem działalności zarobkowej.

9. Wydatki związane z przeprowadzką z powodów zawodowych

Zmiana miejsca zamieszkania z powodów zawodowych pozwala na odliczenie szeregu kosztów, zarówno faktycznych, jak i w formie ryczałtu w rocznym zeznaniu podatkowym. Do kosztów podlegających uwzględnieniu zalicza się m.in.:

• opłaty za firmę przeprowadzkową,
• koszty podróży w celu poszukiwania nowego lokum,
• czynsz za dotychczasowe mieszkanie (do sześciu miesięcy, jeśli przez pewien czas opłacane są dwa lokale),
• wydatki na ogłoszenia związane z poszukiwaniem mieszkania,
• opłaty związane z podłączeniem mediów w nowym miejscu,
• koszty przerejestrowania auta i aktualizacji danych w dokumentach.

Wydatki te można rozliczyć na podstawie przedstawionych rachunków, potwierdzających poniesione koszty. 

Które koszty w zeznaniu podatkowym w Niemczech może wpisać emeryt? 

Emeryci rozliczający się z podatku dochodowego w Niemczech mają prawo ująć w deklaracji określone wydatki, które z uwagi na ich nadzwyczajny charakter mogą pomniejszyć podstawę opodatkowania. Takie koszty nie należą do codziennych wydatków związanych z utrzymaniem i muszą wynikać z wyjątkowych okoliczności życiowych.

Wydatki nadzwyczajne dzielą się na dwie kategorie: ogólne oraz szczególne.

Ogólne koszty nadzwyczajne obejmują:

• opłaty związane z leczeniem, np. wizyty lekarskie, hospitalizację, zakup leków, sprzętu medycznego, rehabilitację, okulary czy protezy,
• wydatki na opiekę pielęgniarską - zarówno w domach opieki, jak i w warunkach domowych lub ambulatoryjnych,
• koszty pochówku lub kremacji, jeśli dotyczą najbliższej rodziny,
• straty materialne spowodowane zdarzeniami losowymi, takimi jak pożar, powódź czy włamanie, np. konieczność zakupu nowej odzieży lub sprzętu domowego,
• świadczenia alimentacyjne przekazywane osobom znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej, np. dzieciom lub byłym współmałżonkom.

Szczególne koszty nadzwyczajne dotyczą m.in.:

• wydatków wynikających z niepełnosprawności np. dostosowania mieszkania do potrzeb osoby z ograniczoną mobilnością, zakupu specjalistycznych urządzeń lub kosztów transportu,
• kosztów związanych z doszkalaniem zawodowym, jeśli mają one charakter ponadstandardowy i służą zwiększeniu szans na rynku pracy,
• usług domowych i rzemieślniczych np. opieki nad osobą starszą, prac porządkowych, konserwacyjnych lub remontowych wykonywanych w miejscu zamieszkania,
• darowizn przekazywanych na rzecz organizacji pożytku publicznego, o ile spełniają wymogi formalne przewidziane przez prawo podatkowe,
• składek członkowskich uiszczanych na rzecz organizacji non-profit, które zostały uznane za uprawnione do odliczeń podatkowych.

Aby dany koszt został zakwalifikowany przez niemiecki urząd skarbowy jako obciążenie nadzwyczajne, musi być uzasadniony, nieunikniony, celowy oraz proporcjonalny do sytuacji życiowej podatnika. Odliczenie takich wydatków może znacząco wpłynąć na zmniejszenie zobowiązania podatkowego, co stanowi realne wsparcie finansowe dla emerytów znajdujących się w trudniejszej sytuacji zdrowotnej lub życiowej.

Jakie ubezpieczenia można odliczyć w rocznym zeznaniu podatkowym? 

Możliwość odliczenia składek ubezpieczeniowych w rocznym zeznaniu podatkowym w Niemczech uzależniona jest od rodzaju polisy, jej przeznaczenia oraz formy opłacania. Kluczowe znaczenie ma to, czy dane ubezpieczenie służy wyłącznie celom prywatnym, czy ma również związek z wykonywaną pracą lub zabezpieczeniem emerytalnym.

Do najczęściej odliczanych składek w niemieckim, rocznym zeznaniu podatkowym należą:

• ubezpieczenie pielęgnacyjne,
• ubezpieczenie zdrowotne,
• ubezpieczenie wypadkowe,
• składki na wypadek bezrobocia,
• terminowe ubezpieczenie na życie,
• ubezpieczenie emerytalne,
• ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC).

Tego typu wydatki klasyfikowane są jako tzw. wydatki specjalne (Sonderausgaben). Choć mają charakter prywatny, ustawodawca dopuszcza ich uwzględnienie w rozliczeniu podatkowym, jednak nie zawsze koszty zostaną przez niemieckiego fiskusa uwzględnione w pełnym zakresie.

Największe znaczenie przypisuje się składkom na ubezpieczenia emerytalne, zdrowotne oraz pielęgnacyjne. W przypadku świadczeń zdrowotnych odliczeniu podlegają jedynie składki pokrywające podstawowy zakres świadczeń przewidzianych przez ustawowe kasy chorych. Ubezpieczeni prywatnie mogą odliczyć jedynie część kosztów, proporcjonalnie do zakresu świadczeń podstawowych.

Wydatki związane z systemem emerytalnym rozliczane są w specjalnych załącznikach do deklaracji podatkowej. W załączniku „Vorsorgeaufwand” wykazuje się m.in. składki na ustawowe ubezpieczenie emerytalne (tzw. pierwszy filar), fundusze zawodowe (np. dla lekarzy, prawników), rolnicze oraz umowy podstawowe, takie jak tzw. emerytura Rürup. Załącznik „AV” dotyczy natomiast produktów typu Riester, wspieranych przez państwo. Składki wpłacane w ramach pracowniczego systemu emerytalnego (bAV/RAV) rozliczane są odrębnie.

Każda z form ubezpieczenia wymaga udokumentowania, a niektóre z nich tj. prywatne polisy wymagają dodatkowej weryfikacji zakresu świadczeń, aby możliwe było ich częściowe odliczenie od podstawy opodatkowania.

Uznanie w niemieckim, rocznym zeznaniu podatkowym opłat za abonament RTV 

Opłata za abonament radiowo-telewizyjny w Niemczech (Rundfunkbeitrag) co do zasady nie podlega odliczeniu od podatku w przypadku zwykłych gospodarstw domowych. Wyjątek dotyczy sytuacji, gdy dana osoba utrzymuje tzw. podwójne miejsce zamieszkania ze względów zawodowych.

Rundfunkbeitrag związany z użytkowaniem drugiej nieruchomości, wykorzystywanej wyłącznie w celach służbowych, może zostać ujęty jako koszt uzyskania przychodu w rocznym zeznaniu. W takim przypadku opłata traktowana jest jak wydatek związany z wykonywaną pracą, podobnie jak inne wydatki na wyposażenie lub utrzymanie miejsca pracy.

Odliczenie możliwe jest tylko wtedy, gdy korzystanie z drugiego lokum ma uzasadnienie zawodowe. Typowym przykładem jest sytuacja, gdy główne miejsce zamieszkania znajduje się zbyt daleko od siedziby firmy lub miejsca wykonywania obowiązków służbowych. Jeżeli codzienny dojazd zajmowałby zbyt dużo czasu i wiązałby się z istotnym obciążeniem logistycznym, utrzymanie drugiego lokum uznaje się za racjonalne.

Abonament radiowo-telewizyjny nie może zostać ujęty w rocznym zeznaniu, jeśli dojazd z miejsca zamieszkania do pracy nie przekracza jednej godziny. W takiej sytuacji fiskus może zakwestionować konieczność wynajmu drugiego mieszkania i odrzucić próbę ujęcia Rundfunkbeitrag w zeznaniu podatkowym. 

Termin złożenia zeznania podatkowego w Niemczech za 2024 rok 

Ostateczny termin złożenia deklaracji podatkowej za rok 2024 w Niemczech przypada na 31 lipca 2025 roku. Podatnicy korzystający z usług doradców podatkowych lub organizacji wspierających rozliczenia z fiskusem mogą skorzystać z przedłużonego terminu do 30 kwietnia 2026 roku. Takie rozwiązanie pozwala na spokojne zebranie dokumentów i lepsze zaplanowanie strategii podatkowej.

Osoby nieobjęte obowiązkiem składania deklaracji mogą zdecydować się na rozliczenie dobrowolne. W takich przypadkach dokumenty można złożyć aż do 31 grudnia 2028 roku. Długi termin umożliwia ubieganie się o zwrot nadpłaconego podatku oraz wykorzystanie ulg bez presji czasu.

Urzędy skarbowe w Niemczech rozpoczęły przetwarzanie deklaracji za 2024 rok w połowie marca 2025 roku. Szybkość rozpatrzenia zeznania podatkowego zależy w dużym stopniu od daty złożenia dokumentów. Wcześniejsze przekazanie formularzy zwiększa szanse na szybsze wydanie decyzji podatkowej i ewentualny zwrot.

Sposób złożenia deklaracji podatkowej w Niemczech za 2024 rok 

Zeznania podatkowe za rok 2024 w Niemczech należy składać za pośrednictwem platformy Mein ELSTER, oficjalnego portalu administracji skarbowej, który zastąpił wcześniejszy system Elster Online. Formularze przesyłane drogą elektroniczną nie wymagają drukowania ani tradycyjnego podpisu.

Dostęp do platformy uzyskuje się po wcześniejszej rejestracji na stronie www.elster.de. Po złożeniu wniosku generowane są dane dostępowe - część przesyłana jest pocztą tradycyjną, część trafia na adres e-mail podany przy rejestracji. Po aktywacji konta użytkownik pobiera plik certyfikacyjny, który wraz z indywidualnym hasłem umożliwia logowanie i składanie deklaracji online.

Portal Mein ELSTER udostępnia szeroki wachlarz usług, od składania rocznych zeznań podatkowych, przez wnioski i formularze, po możliwość aktualizacji danych osobowych i numerów kont bankowych. System pozwala także na elektroniczne zgłaszanie sprzeciwów wobec decyzji urzędu skarbowego.

Przechowywanie danych w systemie podlega ograniczeniom. Oficjalne dokumenty i decyzje podatkowe są dostępne bezterminowo, jednak inne wiadomości, np. dotyczące certyfikatów czy statusu zgłoszeń, znikają po 12 miesiącach. Z tego względu zaleca się samodzielne zapisywanie i archiwizowanie ważnych informacji, aby nie utracić dostępu do potrzebnych danych.

Obserwuj MyPolacy.de na Facebooku, Instagramie, Threads, YouTube.

Zdjęcie: Depositphotos.com, autor: AlexShadyuk