10 istotnych faktów związanych z emeryturą w Niemczech

Wcześniejsza emerytura i powrót do standardowej wysokości świadczenia emerytalnego

Często pojawia się błędne założenie, że obniżona emerytura ulega podwyższeniu do standardowego poziomu po osiągnięciu ustawowego wieku emerytalnego. W rzeczywistości kwota świadczenia, raz ustalona, pozostaje niezmienna przez cały okres jego pobierania w niemieckim systemie emerytalnym.

Podjęcie decyzji o wcześniejszym zakończeniu aktywności zawodowej wiąże się z trwałym obniżeniem wysokości świadczenia. Zasady obowiązujące w Niemczech przewidują redukcję emerytury o 0,3% za każdy miesiąc przyspieszonego przejścia na emeryturę. Takie pomniejszenie ma charakter dożywotni, co oznacza, że osoba rezygnująca z pracy na trzy lata przed osiągnięciem ustawowego wieku emerytalnego musi liczyć się z trwałym zmniejszeniem własnej emerytury o 10,8%.

Opłacanie składek przez 45 lat i przejście na wcześniejszą emeryturę bez obniżenia świadczenia 

Osoby, które przez 45 lat regularnie opłacały składki na ubezpieczenie emerytalne, mogą skorzystać z prawa do wcześniejszej emerytury bez pomniejszenia świadczenia, pod warunkiem osiągnięcia określonego wieku. Wiek ten zależy od rocznika ubezpieczonego i mieści się w przedziale od 63 do 65 lat.

Proces stopniowego podnoszenia wieku emerytalnego rozpoczął się w 2012 roku. W ramach tych zmian granice wieku emerytalnego ulegają corocznemu wydłużeniu. Osoby ubezpieczone, które przyszły na świat w latach 1956 - 1957, mogą przejść na pełne świadczenie w wieku odpowiednio 65 lat i dziesięciu miesięcy lub 65 lat i jedenastu miesięcy.

Dla kolejnych roczników przewidziano dalsze przesunięcia - początkowo o jeden miesiąc rocznie, a od 2024 roku tempo wzrośnie do dwóch miesięcy rocznie, obejmując osoby urodzone w 1959 roku i później. W efekcie dla osób z rocznika 1964 oraz młodszych granica wieku emerytalnego została ustalona na poziomie 67 lat.

Dodatkowy zarobek do pensji i jego wpływ na wysokość niemieckiej emerytury

Osoby korzystające z wcześniejszej emerytury w Niemczech dotychczas musiały dostosowywać się do limitów dodatkowego dochodu, aby uniknąć zmniejszenia świadczenia. Od 2023 roku te ograniczenia zostały całkowicie zniesione, co pozwala emerytom na osiąganie dowolnych zarobków bez wpływu na wysokość pobieranego świadczenia. Nowe przepisy obejmują osoby ze stażem składkowym wynoszącym co najmniej 35 lat, które nie osiągnęły jeszcze ustawowego wieku emerytalnego.

Nie wszystkie grupy emerytalne zostały jednak objęte zmianami. Osoby pobierające rentę z tytułu częściowej lub całkowitej niezdolności do pracy nadal podlegają limitom dochodowym. W 2025 roku kwota referencyjna wzrośnie do 3745 euro miesięcznie. Osoby posiadające prawo do pełnej renty inwalidzkiej będą mogły dorobić maksymalnie 1638 euro miesięcznie bez ryzyka zmniejszenia świadczenia. W przypadku rencistów częściowo niezdolnych do pracy maksymalny próg dochodowy wzrósł do 3276,81 euro miesięcznie. Należy przy tym pamiętać, że osoby z pełną niezdolnością do pracy mogą podejmować zatrudnienie jedynie do trzech godzin dziennie, natomiast w przypadku osób z częściową niezdolnością limit ten wynosi sześć godzin dziennie.

Ostatnie lata pracy i ich wpływ na wysokość niemieckiej emerytury 

Ostateczna wysokość niemieckiej emerytury nie jest bezpośrednio związana ze składami opłacanymi w ostatnich latach aktywności zawodowej, lecz wynika z sumy zgromadzonych punktów emerytalnych na przestrzeni całej kariery. 

Nie mniej, znaczący wpływ na końcową kwotę świadczenia mogą mieć jednak okresy, w których osiągane były najwyższe dochody. Jeśli przypadają one na końcowy etap pracy zawodowej, mogą przyczynić się do bardziej zauważalnego wzrostu emerytury.

Żeby otrzymać niemiecką emeryturę, trzeba pracować do 67 lat 

Przepisy dotyczące wieku emerytalnego przewidują stopniowe podnoszenie granicy przejścia na emeryturę. Osoby urodzone przed 1964 rokiem objęte są systematycznym wydłużaniem wieku emerytalnego z 65 do 67 lat. Pełny wiek emerytalny na poziomie 67 lat obowiązuje wyłącznie tych, którzy przyszli na świat w 1964 roku lub później.

Składanie wniosku o emeryturę w Niemczech 

Przyznanie emerytury w Niemczech wymaga spełnienia określonych formalności oraz złożenia wniosku do Niemieckiego Zakładu Ubezpieczeń Emerytalnych (DRV). Proces rozpoczyna się od sprawdzenia, czy na indywidualnym koncie ubezpieczeniowym zgromadzono wystarczającą liczbę punktów emerytalnych. Następnie konieczne jest zebranie wymaganych dokumentów, co ułatwia sprawne przeprowadzenie procedury. Możliwość złożenia wniosku o emeryturę w pięciu krokach w formie elektronicznej dodatkowo usprawnia cały proces, czyniąc go bardziej dostępnym dla przyszłych emerytów.

Opodatkowanie emerytury w Niemczech 

System opodatkowania emerytur w Niemczech przewiduje stopniowy wzrost opodatkowanej części świadczeń. Osoby, które przeszły na emeryturę w 2022 roku podlegają opodatkowaniu 82% swojej emerytury, natomiast dla nowych emerytów od 2023 roku opodatkowana część wzrasta do 83%. Oznacza to, że jedynie 17% pierwszego rocznego świadczenia brutto pozostaje zwolnione z podatku. Od 2040 roku wszystkie emerytury będą w pełni opodatkowane.

Dla osób już otrzymujących emeryturę obowiązuje stała kwota wolna od podatku, wynosząca w 2025 roku 12 084 euro dla osób żyjących samotnie oraz 24 168 euro dla par. Również w takim przypadku nie trzeba składać rocznego zeznania podatkowego w Niemczech. 

Wyrównanie emerytury w Niemczech po rozwodzie 

Podział świadczeń emerytalnych po rozwodzie stanowi istotny element postępowania sądowego, obok kwestii majątkowych i kosztów utrzymania. Jeśli strony nie uzgodniły inaczej, sąd rodzinny dokonuje wyrównania nabytych w trakcie małżeństwa uprawnień emerytalnych, dzieląc je po równo pomiędzy byłych małżonków. Proces ten obejmuje zarówno świadczenia wynikające z ustawowych i prywatnych ubezpieczeń emerytalnych, jak i zakładowe programy emerytalne oraz świadczenia związane z zatrudnieniem w służbie cywilnej.

W niektórych sytuacjach możliwe jest odzyskanie pełnej wysokości emerytury po dokonanym podziale. Taka możliwość istnieje w przypadku śmierci byłego współmałżonka, który uzyskał zwiększone uprawnienia na skutek wyrównania emerytalnego. Wniosek o ponowne przeliczenie świadczenia można złożyć, pod warunkiem że zmarły nie pobierał podwyższonej emerytury przez okres dłuższy niż trzy lata. 

Miejsce zamieszkania nie ma wpływu na wysokość niemieckiej emerytury 

Kwota niemieckiej emerytury zależy od historii zatrudnienia, a nie od miejsca zamieszkania po zakończeniu aktywności zawodowej. Kluczowym czynnikiem przy obliczaniu wysokości świadczenia pozostaje lokalizacja wykonywanej pracy, co wpływa na zastosowanie stawek obowiązujących w byłej części wschodniej lub zachodniej kraju.

Osoby, które w trakcie kariery zawodowej były zatrudnione zarówno w regionach wschodnich, jak i zachodnich, otrzymują emeryturę obliczaną proporcjonalnie do przepracowanych lat w każdej z tych stref. Świadczenie to podlega późniejszym korektom, dostosowującym jego wartość do obowiązujących przepisów.

Dla przykładu, jeśli okres zatrudnienia obejmował pracę najpierw w Dortmundzie, a następnie w Schwerinie, a emeryturę pobiera się w Kolonii, wysokość świadczenia zostanie określona na podstawie przepracowanych lat w każdym z tych miejsc, niezależnie od aktualnego miejsca zamieszkania.

Wyższe zarobki nie zawsze gwarantują wyższą emeryturę w Niemczech 

Wysokość przyszłej emerytury w Niemczech nie zawsze rośnie proporcjonalnie do wysokości wynagrodzenia. Istnieje górny limit podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne, który określa maksymalny dochód brany pod uwagę przy naliczaniu świadczeń. Na 2025 rok granica ta została ustalona na poziomie 96 600 euro rocznie.

Dochody przekraczające ten próg nie wpływają na wysokość przyszłej emerytury, ponieważ od nadwyżki nie są odprowadzane składki emerytalne. W praktyce oznacza to, że osoby zarabiające znacznie powyżej tego limitu, np. 200 000 euro rocznie, nie odkładają więcej na ubezpieczenie emerytalne niż ci, których roczne wynagrodzenie wynosi dokładnie 96 600 euro. W efekcie wyższe zarobki powyżej określonego pułapu nie przekładają się na zwiększone świadczenia emerytalne w niemieckim systemie ubezpieczeń społecznych.

Obserwuj MyPolacy.de na Facebooku, Instagramie, Threads, YouTube. 

Wróć na stronę główną MyPolacy.de.

Zdjęcie: djoronimo
Źródło: n-tv.de