Obniżenie emerytury w Niemczech o ponad 300 euro. Kiedy tak się dzieje?

Nadzieja emeryta na wyższą emeryturę w Niemczech 

Pozew złożony przez emeryta przed Federalnym Trybunałem Socjalnym (BSG) przyniósł dla niego nieoczekiwane skutki. Zamiast spodziewanego wzrostu świadczenia emerytalnego, doszło do jego obniżenia. 

Emeryt ubiegał się o przyznanie połowy emerytury matczynej, która przysługiwała jego rozwiedzionej żonie, zgodnie z zasadami wyrównania świadczeń po rozwodzie. Chociaż wniosek został częściowo uwzględniony, jednocześnie stracił tzw. „przywilej emeryta”. W efekcie wysokość jego emerytury została pomniejszona o 308 euro miesięcznie i dodatkowo musiał wpłacić na fundusz emerytalny 820 euro.

Czym jest emerytura matczyna w Niemczech? 

Emerytura matczyna w Niemczech przyznaje dodatkowe punkty emerytalne za czas poświęcony wychowywaniu dzieci, co ma na celu poprawę sytuacji socjalnej rodziców. Zasady przewidują, że za każdy rok poświęcony na opiekę nad dzieckiem rodzic otrzymuje jeden punkt emerytalny.

Emerytura matczyna, wprowadzona w Niemczech na mocy przepisów obowiązujących od 1 lipca 2014 roku, dotyczy rodziców, których dzieci przyszły na świat przed 1992 rokiem. Do tego czasu rodzicom tym uznawano jedynie jeden rok wychowawczy, co przekładało się na jeden punkt emerytalny.

Zmiany wprowadzone w 2014 roku wydłużyły ten okres do dwóch lat, co pozwoliło na uzyskanie dwóch punktów emerytalnych na każde dziecko. Kolejna nowelizacja, obowiązująca od 1 stycznia 2019 roku, dodatkowo zwiększyła ten czas do dwóch i pół roku, co daje dwa i pół punktu emerytalnego na każde dziecko. Świadczenia te są finansowane z funduszu emerytalnego, a ich celem jest wspieranie rodziców, którzy poświęcili część swojego życia na wychowanie dzieci.

Tło podjętej decyzji przez Federalny Trybunał Socjalny 

Orzeczenie Federalnego Trybunału Socjalnego zostało wydane w oparciu o zmiany w prawie wprowadzone w 2009 roku, które miały wpływ na rozwiedzione pary po tej dacie.

Nowe przepisy wprowadziły obowiązek równomiernego podziału uprawnień emerytalnych zgromadzonych podczas trwania małżeństwa. Przykładowo, jeżeli jeden z małżonków uzyskał w trakcie związku cztery punkty emerytalne, a drugi dwa, to po rozwodzie każdemu z nich przysługuje po trzy punkty. Oznacza to, że dorobek emerytalny zdobyty w małżeństwie musi być równomiernie rozdzielany, także w przypadku emerytury. 

Przed 2009 rokiem, podział punktów emerytalnych następował dopiero w momencie, gdy oboje byli małżonkowie przeszli na emeryturę. W sytuacji, gdy jeden z partnerów, często mężczyzna, przechodził wcześniej na emeryturę, miał prawo zachować wszystkie swoje punkty emerytalne do czasu, gdy jego była żona osiągnęła wiek emerytalny. Dopiero wtedy dochodziło do obniżenia jego emerytury i przeprowadzenia wyrównania świadczeń. Ten mechanizm, znany jako „przywilej emeryta”, często przynosił korzyści mężczyznom. Dla rozwiedzionych przed 2009 rokiem, zasada ta nadal obowiązuje, pod warunkiem że jeden z partnerów przeszedł na emeryturę przed wejściem w życie nowych przepisów.

Decyzja Federalnego Trybunału Socjalnego o pomniejszeniu emerytury

Orzeczenie Federalnego Trybunału Socjalnego (BSG) z lutego 2024 roku wskazuje na potrzebę zachowania ostrożności przy składaniu wniosków o zmianę wysokości emerytury. Powód, który do czasu złożenia wniosku korzystał z tzw. „przywileju emeryta”, stracił to uprawnienie, gdy w 2015 roku złożył wniosek o uwzględnienie połowy emerytury matczynej swojej byłej żony we własnej emeryturze. Decyzja sądu spowodowała obniżenie jego emerytury o 308 euro miesięcznie, ponieważ zgodnie z nowymi przepisami, proces wyrównywania emerytur został ponownie zainicjowany.  Z wyroku wynika, że przed złożeniem wniosku powód otrzymywał emeryturę w wysokości 1086,97 euro, natomiast po wprowadzeniu zmian w 2015 roku, kwota ta zmniejszyła się do 881,95 euro. Uwzględniając podwyżki emerytur z ostatnich lat, od 1 lipca 2024 roku jego emerytura powinna wynosić 1149,27 euro.

To orzeczenie stanowi istotny precedens dla osób rozwiedzionych przed 2009 rokiem, które nadal korzystają z przepisów obowiązujących przed zmianą prawa. Przed podjęciem decyzji o zmianie wysokości emerytury, warto dokładnie przeanalizować, czy zmiana ta przyniesie korzyści, czy może spowodować niekorzystne skutki, zwłaszcza w kontekście utraty „przywileju emeryta”.

Szczegóły wejścia zmian w prawie w 2009 roku 

Wprowadzone w 2009 roku zmiany w przepisach zniosły tzw. przywilej emeryta. Zgodnie z nowymi zasadami, każda osoba rozwiedziona po tej dacie otrzymuje od razu emeryturę, do której jest uprawniona, z uwzględnieniem korekty wynikającej z podziału świadczeń po rozwodzie. Emerytura nie ulega późniejszym zmianom, zarówno w górę, jak i w dół. Reforma z 2009 roku wprowadziła również uproszczenia dotyczące zasad podziału emerytur prywatnych i firmowych w sytuacji rozwodu.

Warto jednak pamiętać, że w pewnych okolicznościach korekta emerytury może być zmieniona, na przykład w przypadku nowych regulacji, które mogą korzystnie wpłynąć na sytuację jednego lub obu byłych partnerów. Zmiany te muszą jednak mieć bezpośredni związek z okresem trwania małżeństwa. Przykładem jest emerytura matczyna, wprowadzona w 2014 roku, dotycząca kobiet, które urodziły dzieci przed 1992 rokiem. Dzięki przypisaniu dodatkowych okresów wychowawczych, emerytury tych kobiet często wzrosły po przejściu na emeryturę.

Byli mężowie również mogą ubiegać się o część tej emerytury matczynej, ponieważ jest ona uznawana za część majątku wspólnego wypracowanego w trakcie małżeństwa. Z tego powodu niektórzy decydują się na zmianę waloryzacji swoich emerytur, licząc na uzyskanie wyższego świadczenia.

Obserwuj MyPolacy.de na Facebooku, Instagramie, Threads, YouTube i X (dawniej Twitter).

Masz temat, który może nas zainteresować lub chcesz się podzielić z nami informacjami? Napisz do nas maila na adres redakcja@mypolacy.de. 

Wróć na stronę główną MyPolacy.de.

Zdjęcie: Depositphotos.com, autor: Rodica Ciorba
Źródło: merkur.de, allianz.de